Сэтгэлзүйн эмгэгтэй холбоотой кинонууд нь хүний сэтгэл санааны түгшүүр, хар дарсан зүүд мэт бодлууд, мэдрэлийн эрүүл мэндийн асуудлуудыг өргөн хүрээнд хөнддөг. Эдгээр кинонууд нь хүний дотоод сэтгэлзүйн төлөв байдал, эмгэгүүдийн нөлөөг илэрхийлж, тухайн хүний сэтгэл санааны ертөнцийг гүнзгий судалж, бодит амьдралтай холбон үзүүлж үзэгчдэд сэтгэл санааны бэрхшээлийг илүүтэй ойлгож, танин мэдэх боломж олгодог. Доорх жагсаалтад сэтгэлзүйн эмгэгтэй холбоотой  шилдэг 10 кино багтсан юм.

"A Beautiful Mind" (2001) 

Энэхүү кино нь Жон Нэш хэмээх нэртэй эрдэмтний амьдралд тулгарсан сэтгэлзүйн эмгэгийн тухай өгүүлдэг. 

Жон Нэш нь дэлхийн хамгийн шилдэг математикчдын нэг байсан бөгөөд 1950-60-аад онд математик, тоглоомын онол (Game Theory)-д чухал хувь нэмэр оруулсан хүн юм. Тэрээр сэтгэлзүйн эмгэгтэй (паранойя) бөгөөд шизофрени оноштой байв. Олон жилийн турш хэрхэн нийгмээс холдон, бодит байдалтайгаа зөрчилдөж байгаа тухай уран нарийн дүрслэн өгүүлснээрээ кино шүүмжлэгчдээс өндөр үнэлгээ авчээ. Мөн шилдэг эрэгтэй гол дүрээр "Оскар"-ын шагнал хүртжээ.

"Silver Linings Playbook" (2012) 

Романтик, комеди төрлийн энэхүү кино нь нэг нэгэндээ хайртай хоёр хүн хоёулаа сэтгэцийн эмгэгтэй байдгаараа бусад бүтээлээс онцлогтой юм. Уг кино нь сэтгэлзүйн эмгэг, хайр дурлал, гэр бүлийн харилцаа болон амьдралын эерэг талуудыг маш сонирхолтойгоор хөнддөг.

Пат (Брэдли Купер) нь сэтгэл санааны хямралд орохын зэрэгцээ, өөрийн амьдралыг сэргээх гэж оролддог. Түүний танилцсан охин, Тиффани (Женнифер Лоуренс) нь ч гэсэн сэтгэцийн эмгэгтэй бөгөөд хоёулаа бие биенээ ойлгон, эмчилдэг. Мөн энэхүү кино нь Оскарын шилдэг эмэгтэй гол дүр шагналыг хүрсэн.

"The Perks of Being a Wallflower" (2012) 

Стивен Чбоскийн өөрийнх нь 1999 онд бичсэн нэгэн ижил нэрт “ном” дээр суурилсан кино. Өсвөр насныхны сэтгэлзүйн байдал, хувь хүнтэй харьцах, бэрхшээлүүдтэй тэмцэх, өөрийгөө таних, хайр дурлал, нөхөрлөл зэрэг сэдвийг өргөн хүрээнд хөнддөг. Энэхүү кино нь Шон Мэндес болон Эмма Уотсон нарын тоглолтоор үзэгчдийн сонирхлыг татаж, өндөр үнэлгээ авсан.

Чарли (Логан Лерман) хэмээх 15 настай хөвгүүний амьдралын тухай өгүүлдэг. Чарли нь сэтгэл зүйн хямралтай, хар бараан дурсамжтай бөгөөд шинэ хичээлийн жилээ эхлүүлэхдээ өөрийн амьдралдаа шинэ өөрчлөлт хийхийг зорьдог. Тэрээр өөрийгөө "пор" буюу үзэгчийн байр сууринд буй хүн гэж үздэг, үүнийгээ гадаад ертөнцөд холбогдож чаддаггүй, нууцлаг нэгэн байдлаар ойлгодог.

"Requiem for a Dream" (2000)

Даррен Аронофскийн найруулсан, хүний сэтгэл зүй, мансууруулах бодисын хэрэглээ, хүсэл мөрөөдөл, амьдралын уналттай холбоотой түүхийг өгүүлсэн хэт гүнзгий эмоцыг агуулсан кино юм. Кино нь Гарри, Марион,Тэрри болон Сара нарын амьдралын тухай өгүүлдэг. Энэхүү кино  хэт хамааралтай байдал, мансууруулах бодисны хэрэглээ, хар дарсан бодлууд зэрэг сэтгэл зүйн эмгэгүүдийг  нарийн детальчилж харуулна. 

"Black Swan" (2010) 

Даррен Аронофскийн найруулсан, сэтгэл зүйн триллер, драмын кино бөгөөд гол дүрд Натали Портман тоглосон. Кино нь балетийн ертөнц,  эмэгтэй хүний сэтгэл зүйн үймээн, өөрийгөө ойлгох болон уналтын үеийн тухай өгүүлдэг. Гол дүрийн бүсгүй болох Нина нь балетийн бүжигчин бөгөөд туйлын ихээр амжилтанд хүрэхийг эрмэлздэг. Зорилгодоо хүрэхийн тулд өөрийгөө хэт чангалснаас үүдэн сэтгэл зүйн эмгэгтэй болж эхэлдэг. Түүний сэтгэл санааны стресс, сөрөг бодлууд, өөртөө ихээхэн дарамт үзүүлдэг нь киноны гол сэдэв. Киноны ерөнхий үйл явдлыг дурьдвал Нина нь Нью-Йорк хотын нэр хүндтэй балетын группын гол бүжигчин болох хүсэлтэй эмэгтэй. 

Түүний томоохон зорилго нь "Лебединое озеро" (Swan Lake) балетын үндсэн дүрүүдийн нэг болох Цагаан Шувуу (White Swan) ба Хар Шувуу (Black Swan)-ыг тоглох юм. Нина бол сэтгэл зүйн хувьд эмзэг, бүхэлдээ төгс байдалд хүрэхийг хүсдэг бүжигчин бөгөөд түүний хувьд амьдралын хамгийн том сорилт нь балетийн гол дүрд тоглох эрхээ олох явдал юм.

"Melancholia" (2011) 

Ларс фон Триерийн найруулсан, сэтгэл зүйн драма, шинжлэх ухааны фантастик кино юм. Кино нь хоёр үе шаттайгаар өрнөх бөгөөд хүний сэтгэлзүйн хямрал, амьдралын утга учир, төгсгөл, мөн дэлхий нийтийн төгсгөлд хүрэх аюулын тухай тунгаан, философи хэлбэрээр авч үздэг. “Melancholia" нь хоёр гол дүрийн түүхийг багтаасан бөгөөд киноны хамгийн том сэдэв нь сэтгэл зүйн хямрал, гэр бүл, сүйрлийн тухай. Киноны эхний хэсэг нь Жюстинболон Клер ийн амьдралын түүхийг харуулдаг. 

Жюстин нь сэтгэлзүйн хямралтай бөгөөд нөхөртэйгөө хуримын ёслолоо өнгөрүүлж байхдаа дэлхий дээр ойрхон байгалийн үзэгдэл болох шинэ гараг буюу "Меланхолиа" гэдэг гараг дэлхий рүү ойртож байгаа тухай мэдээ олддог.

"The Machinist" (2004) 

Брэд Андерсон найруулсан, сэтгэл зүйн триллер болон драмын төрөлд хамаарах кино бөгөөд гол дүрд Кристиан Бейл тогложээ. Кино нь хүний сэтгэлзүйн хямрал, унтаж чадахгүй байдал, болон хуурамч бодолтой холбоотой асуудлуудыг гүнзгий судалж, нарийвчлан авч үзсэн кино юм. 

"The Machinist"кино нь Тревор Резник (Кристиан Бейл) гэдэг хүнээс эхэлдэг. Тревор бол хүнд ачаалалтай механик инженер бөгөөд олон сар унтаж чадахгүй байгаа, гэмтсэн, цус нь шингэрсэн байдалтай хүн юм. Түүний сэтгэлзүйн байдал нь улам дордож, тэр зөвхөн өөрийн амьдралын хамгийн том нууц, сэтгэл зүйн эмгэгийг шийдвэрлэхийн тулд олон бодолдоо төөрөлдсөн байдаг. Киноны үйл явдлууд нь Треворын сэтгэл зүйн хямралтай тэмцэж буй түүхийг дагаж явдаг бөгөөд түүний өнгөрсөн болон бодит байдал, төсөөлөл хоорондоо зөрчилдөж байгаагаар өрнөдөг.

"Girl, Interrupted" (1999) 

Джеймс Манголдын найруулсан сэтгэл зүйн драмын кино бөгөөд Сюзанна Кэйсоны нэгэн бестселлер, дурсамж ном дээр суурилсан юм. Уг кино нь сэтгэлзүйн эмгэгтэй, эмчилгээний тусламж авч буй эмэгтэйчүүдийн амьдралын түүхийг харуулдаг. Кино нь Винсент Ван Гогийн сэтгэлзүйн эмгэгийг судалж, эмнэлэгт хэвтэн эмчлүүлж буй хүмүүсийн харилцаа, амьдралын тэмцлийг дүрсэлдэг. 

Мөн 1960-аад онд хүн бүрт сэтгэл зүйн эмгэгийг ойлгохын тулд тусгай эмнэлэгт хүргэгдсэн эмэгтэйн түүхийг харуулсан. Кино нь депресс, хувийн асуудал, өөрийн үнэлэмжтэй тэмцэлдсэн эмэгтэйчүүдийн амьдралыг авч үздэгээрээ онцлогтой. Оскарын шилдэг туслах эмэгтэй жүжигчин шагналыг  Анжелина Жоли хүртжээ.

"Torden" (2023) 

Норвегиулсын кино бөгөөд найруулагч Генрих Хеммингссен (Henrik Hemming) болон Томас Фредриксон нарын хамтран бүтээсэн сэтгэлзүйн триллер, драмын төрөлд хамаарах бүтээл юм.

Кино нь хүний дотоод сэтгэлзүйн онцлог, хүчирхийлэл, айдас, гэм буруугийн сэдвүүдийг гүнзгий үзүүлж, сэтгэлзүйн болон биеийн хүчний зорилгод хамаарах үндсэн үйл явдлуудтай. 

"Torden" кино нь хүнд сэтгэл зүйн туршлага, хүмүүсийн хоорондох харилцааны сэтгэл зүйн дарамтыг дүрсэлж, дэлхий ертөнцийн эерэг ба сөрөг талуудыг үзүүлдэг. Тус кино нь Герд (Алеа Бьорнберг) нэртэй гол дүрийн хүнд сэтгэл зүйн асуудалтай хүний түүхийг дагаж явдаг. Герд нь амьдралдаа олон бэрхшээлтэй тулгарсан, хамгийн том сорилт нь түүнд хамаарах хүчирхийлэл, түүний үр дагавар болсон гашуун үнэн, өөрийгөө хүлээж авах явдал юм. Гердийн түүх нь нийгмийн болон гэр бүлийн зөрчлүүдийн тухай бөгөөд энэ нь хүн бүрийн сэтгэл зүйн байдал, эрүүл мэндэд хэрхэн нөлөөлдөгийг харуулна. Герд нь өөрийн амьдралын зорилго, хувь тавилангаа эрж хайж, өнгөрсөн үеийн гэм буруугаас ангижрахыг хичээж байгаа боловч түүний аав, гэр бүлийн зөрчил нь үүнийг илүү хурцатгадаг.

"Fight Club" (1999)

Дэвид Финчер найруулсан, Чак Паланикийн адал явдалт, сэтгэлзүйн драм болон триллер төрлийн кино юм. Энэхүү кино нь хүний сэтгэл зүйн хямрал, биеийн хүчний амьдрал, зөвхөн оршихуй болон арьс өнгөөр хязгаарлагдсан нийгмийн бүтэцтэй тэмцэх сэдвийг гүн гүнзгий хөнддөг. 

"Fight Club" нь нэр нь өөрөө киноны гол сэдэв болох тулааны клубын тухай өгүүлдэг. Киноны гол дүр нь нийгмийн дарамтад орсон, сэтгэлзүйн хямралтай ажилчин ангийн залуу бөгөөд өдөр бүрийн ажил, амьдралын утгагүй байдлыг тэвчиж явдаг. 

Нэгэн удаа тэрээр Тайлер Дёрден (Брэд Питт) гэдэг хачирхалтай эртэй танилцаж, түүнийг дагаж тулааны клуб байгуулахад оролцоно. Тулааны клуб нь "эрчүүдийн диваажин" болж, бодит амьдралын түншлэл, хүчний харилцаа, хувь хүний мөн чанарыг тодорхойлох тусгай газар болдог. Киноны гол сэдэв нь тухайн нийгмийн хэм хэмжээ, сэтгэл зүйн хямрал, амьдралын утга учир, эцсийн хүсэл тэмүүллүүдийн талаар асуулт тавьж, үзэгчдийг оролцох боломжийг олгодог.